Startpagina Blog SCREEN PRINTING by Speedball®... Speedball® — methode III ○ PHOTO EMULSION ○

Speedball® — methode III ○ PHOTO EMULSION ○

In deze derde en laatste BLOG-post over zeefdrukken met Speedball® laat Michael van Kekem je zien hoe je met behulp van de Photo Emulsion jouw illustratie kunt transformeren naar een geweldige zeefdruk! Hij verdeelt het proces in korte delen zodat jij het stap-voor-stap gemakkelijk kunt volgen. Have fun!

En zo werkt het...

Stap 1 - Het maken van de opzet

Mijn stijl van beeld maken is vaak een mix van getekende elementen en geknipte of gesneden vormen. Ook bij het maken van deze zeefdruk gebruik ik deze manier bij de voorbereiding van mijn ontwerp. Het ontwerp wat ik heb uitgekozen is vrij kleurrijk als schets, op dit moment kan dat nog alle kanten op gaan, want ik heb de inkten nog niet voorbereid. Ik zie dit als een eerste opzet, ook wel een fijn idee dat het nog anders kan. Ik kan nog altijd andere dingen besluiten.

Ik ga drukken op papier dat een warme witte tint heeft op groot formaat (50 x 70 cm) en ik wil er 15 stuks van gaan drukken, met de hoop dat ik er 10 of 12 goede prints aan overhoud. Ik leg voordat ik ga belichten alvast de te bedrukken vellen klaar. Om mezelf uit te dagen heb ik besloten om met wat fellere kleuren te gaan werken dan waarmee ik normaliter zou drukken.

Stap 2 - Het uitsnijden van de vormen

De volgende stap is om mijn schets op een vel te tekenen dat binnen het gekozen Speedball Arnhem 1218 papier valt. Ik vind het vaak fijn om een marge tussen rand en print te houden. Dit is uiteindelijk mooi in een lijst en werkt optisch als een soort passe-partout. Nu is het de bedoeling om mijn schets te vertalen in een aantal lagen. Ik kijk dan goed naar mijn schets en ga deze ontleden. Over het algemeen gebruik ik vaak het idee van ‘Less is More’, maar bij deze print leek het me mooi om er een aantal lagen van te maken. Vijf lagen als basis. Als extra laag wil ik een getekend element toevoegen. Wanneer ik mijn schets op groter formaat heb opgezet, weet ik de grootte van de print. De vormen worden bepaald en kan ik dit uitsnijden uit het vel. Ik kies nu heel bewust voor geknipte of gesneden vormen, maar op dit moment kun je eigenlijk zelf kiezen welke kant in stijl je op wilt. Je kunt in lijntekeningen werken bijvoorbeeld. Ik had dan nu mijn tekening in lijn kunnen opzetten op transparant vel. Of een digitale vector tekening kunnen opzetten in lijn of vlakken en deze printen. Binnen de workshops die ik geef, heb ik altijd een aantal opties qua materialen: papier/karton en een schaar, zwarte acrylstiften of houtskool om te tekenen, zwarte inkt om mee te schilderen of je kunt je ontwerp printen vanaf de computer.

Mijn illustraties en vrije werk zijn vaak te herkennen door de geknipte stijl. Wanneer ik zeefdruk snijd ik vaak uit karton of uit wit papier dat wat dikker is, de vormen die ik nodig heb. De illustratie die ik nu ga zeefdrukken bestaat uit vijf onderdelen. De vijf onderdelen snijd ik vervolgens uit het vel. Ik snijd een grote cirkelvorm uit, twee losse elementen links en rechts ervan en nog twee schuine vlakken die eronder vallen.

Stap 3 - Print voor houtskool effect voorbereiden

Hierna pak ik er een transparant vel bij, leg dit over de uitgesneden cirkelvorm en ga dit een invulling geven met houtskool. Alle donkere elementen zullen goed belicht worden. In de 15 jaar zeefdruk ervaring, weet ik van veel situaties dat het belichten goed zal gaan, maar soms is het nog steeds een verrassing. It’s like MAGIC! Mocht ik te grijs of te licht tekenen op het transparante vel, dan is er de kans dat alleen de meest donkere stukken goed belicht worden.

Stap 4 - Het indelen van de vormen

Nu goed bekijken of ik alle stukken heb. Vervolgens ga ik drie grote zeven erbij halen en passen en meten hoe en waar ik alle losse elementen ga plaatsen voor de belichting. Ik houdt hierbij rekening met een marge tussen alle elementen omdat er nog inkt op de zeef geplaatst wordt, en ik wil niet te rommelig of slordig drukken. Dus ik houd genoeg ruimte om de vormen heen: tussen, boven en onder. Het is even puzzelen, maar wanneer je het idee hebt dat je overzicht hebt, kun je naar de volgende stap.

Stap 5 - Inrakelen met Photo Emulsion

Om de vormen te kunnen gaan drukken op papier, moet ik eerst de vormen over zien te zetten op de zeeframen. Ik doe dit door gebruik te maken van een lichtgevoelige laag op de zeeframen aan te brengen, een emulsie. Voor het inrakelen van de zeef heb ik een holrakel nodig en maak ik gebruik van Speedball Photo Emulsion en deze mix ik met Speedball Diazo Sensitizer. Met de holrakel ga ik de emulsie op de zeef inrakelen. Ik kan de holrakel haaks op de zeef plaatsen en van onder naar boven met een lichte druk overheen bewegen. Op deze manier vul ik het gaas met emulsie. Vervolgens vul ik de gehele zeef of een gedeelte wat groot genoeg is voor de vormen. Door in diverse workshops in binnen- en buitenland te hebben gewerkt en geëxperimenteerd, weet ik dat iedereen zijn of haar eigen idee erop nahoudt wat betreft de coating. Op school leerde ik door beide kanten in te rakelen, en in Engeland in een werkplaats, heb ik weer geleerd dat een dunne laag op een zijde genoeg is. Zodat het een strakke dunne laag wordt. Wanneer ik een niet al te dikke coating erop heb zitten, moet de zeef gedroogd worden. Als het er te dik op zit, heb je kans dat de emulsie niet goed genoeg hecht op het gaas en delen van de emulsie tijdens het drukken of tussendoor schoonmaken zullen loslaten. Ik probeer dus altijd de coating erop te doen aan een zijde, vervolgens schraap je met de holrakel de overtollige coating eraf. Het schrapen doe ik ook aan de andere zijde, de holle kant van de zeef.

De emulsie is lichtgevoelig, en mocht je in een ruimte zijn met veel licht, zorg dat je snel werkt. Een ruimte zonder buitenlicht, maar met TL, dan kun je wat langzamer werken. Over het algemeen zijn grafische werkplaatsen in kelders, scholen of oude werkpanden waar niet heel veel buitenlicht is. Nu de emulsielaag drogen.

Stap 6 - Belichten

De zeven zijn nu droog, maar ook lichtgevoelig. Dus ik moet snel gaan werken tijdens de belichting. In mijn studio heb ik een belichtingsapparaat. Deze zal ik gebruiken, de zeven passen er precies onder. Nu kan ik een van de zeven gaan belichten. Wanneer ik gebruik maak van de belichting procedure voor zeefdruk, maak ik gebruik binnen mijn ontwerpen van zwart en dikke witte elementen. De belichting (UV-lamp) gaat namelijk niet door de zwarte of dikkere witte elementen heen, het houdt het licht tegen. Dus je gemaakte vormen worden zacht in de emulsielaag. Elke lichtbron heeft een verschillende sterkte, zo ook de lamp in mijn belichtingstafel. Door eerdere tests te hebben gedaan, weet ik dat ik tussen de 8 en 12 minuten altijd goed beeld heb.

Ik leg de vormen op de belichtingstafel, wacht tot de lamp goed van kracht is en leg dan de zeef met de holle kant naar boven op de vormen. Daarna moet het zo vlak mogelijk tegen het glas aan. Normaliter heb je een vacuümpomp om alles strak te trekken. Mijn tafel heeft dat niet, maar ik gebruik een donkere doek en vaak plantenpotten of zware boeken voor het gewicht. Op deze manier krijg je een heldere overzetting van beeld naar zeef. Let goed op of je in spiegelbeeld belicht! Bij mij komt nu het UV-licht van onderen, dan komt eerst mijn ontwerp en dan de zeef er met de platte kant op. Op deze manier krijg ik mijn ontwerp zoals deze moet worden op de zeef.

Stap 7 - Het uitspoelen van de emulsielaag

Na de belichting zie je nu heel licht een soort spookbeeld van je vormen in de emulsie. Dit is altijd een check voor mezelf om te zien of er iets is gebeurd tijdens de belichting. Vaak kijken mijn studenten op dit moment me vragend aan, omdat ze nog niets kunnen zien van hun ontwerp. Dat klopt helemaal, nu moet je de delen die zacht zijn gebleven in de emulsielaag (het ‘spookbeeld’) uitspoelen met water. Je kunt nu water gebruiken om de vormen open en transparant te krijgen. Ik gebruik hiervoor heel simpel een grote schone spons om mee te werken. In de werkplaats gebruik ik een waterpistool met een druk of hoge druk reiniger, in mijn studio heb ik kraanwater. Dit werkt met deze grove vormen helemaal prima. Met een ontwerp met dunne lijnen ga ik vaak naar de werkplaats waar ik met hoge druk veel beter de lijnen open krijg.

Stap 8 - De zeven laten drogen

Na het uitspoelen kun je zeef laten drogen of wapperen. Ikzelf gebruik een föhn om sneller te kunnen werken. Tijdens het föhnen kun je zien wanneer de natte laag wat droger wordt en van nat naar mat gaat. Probeer voorzichtig te voelen om te kijken of het droog genoeg is. Maar kijk uit, want wanneer je natte emulsie aanraakt, creëer je een gat in je emulsielaag. Na het uitwassen zien mijn zeven er zo uit!

Stap 9 - De kleuren bepalen

Nu ga ik bedenken of ik kleuren direct uit de pot wil gebruiken of dat ik wil gaan mengen. Ik weet wel dat ik met geel en roodtinten wil gaan werken voor deze print. Wat ik kan doen is een geel als basis gebruiken en deze telkens doormengen tot diverse tinten. Zo houdt je dezelfde soort toon van een kleur. Vaak creëer je zo meer eenheid, is mijn mening.

Bij deze print is mijn plan om de grote ronde vorm in twee lagen te drukken. 1 is de vorm, 2 is de houtskool tekening. Omdat het de zon moet voorstellen, wil ik graag geel gaan gebruiken. ‘Achter’ de zon (de lucht), de twee kleinere restvormen in rood drukken, het grotere vlak waar de zon op balanceert blauw, en dan daaronder weer de kleur geel, dezelfde tint als die van de zon.

Voor deze print maak ik alvast even een indruk van de kleuren op het papier dat ik ga gebruiken. Ik open alle potjes en zal hier een likje verf van pakken en uitsmeren over het vel. Zo krijg ik een beetje meer een idee van welke kleur ik voor welk deel wil gebruiken. Omdat gele tinten dicht bij elkaar kunnen liggen, noteer ik ook welke kleur uit welke pot komt.

Stap 10 - Beginnen met drukken

Nu is de belichting gedaan, en de kleuren staan klaar om te gebruiken. Ook het papier ligt klaar om makkelijk en snel te kunnen pakken. Zorg voor een schone plek om je heen waar je je inkt en je papier kwijt kan. Om ervoor te zorgen dat inkten niet snel indrogen, moet je snel kunnen werken. Voorbereiding is een van de belangrijkste dingen bij het zeefdrukken. De zeven zijn economisch ingedeeld met alle losse vormen. Ik gebruik tape om delen van de zeven af te dekken die ik niet gedrukt wil hebben. De tape die ik hiervoor gebruik, laat nooit residu achter. Zorg ervoor dat je goede tape hebt met niet een hele sterke plakkracht.

Als eerste laag wil ik de ronde vorm gaan drukken. Allereerst zal ik de vorm willen drukken op een transparant vel om te zien waar ik het papier moet neerleggen zodat de vorm op de juiste plek gedrukt wordt. Ik leg het vel waar ik de print op wil onder het transparante vel zodat ik kan zien waar de gele cirkel zal komen.

Zodra ik tevreden ben markeer ik de positie van het papier met plakband op de tafel zoals je op de afbeelding kunt zien. Je kunt hiervoor papiertape of electratape gebruiken, of stukjes karton en die aan de tafel plakken.

Nu ik de eerste gele laag 15 keer achter elkaar druk, telkens op een nieuw vel, merk ik tussendoor dat er hier en daar wat inkt lekt in mijn zeef en ik probeer dat direct op te lossen nog voor ik het volgende vel eronder leg. Je corrigeert telkens wanneer je het geprinte vel papier eronder vandaan haalt. Dit is je check om te zien hoe het gaat. Wanneer dit gebeurt kun je het op meerdere manieren oplossen. Bijvoorbeeld door tape op de lekkageplek te plakken. Op deze foto kan je dat goed zien: de wit-blauw geblokte stroken zijn de tape die ik heb aangebracht. Tape gebruiken is een snelle oplossing. Ik wil zelf namelijk niet dat ik nu alles weer moet gaan schoonmaken om verder te kunnen gaan met drukken. Je kunt ook altijd alle gaatjes dichten door middel van emulsie en een kwastje. Dit moet dan wel weer goed drogen zodat dit niet loskomt tijdens het drukken.

Na de eerste laag ga ik door met de volgende laag, wanneer de eerste laag helemaal droog is. Het is belangrijk dat je eerdere laag écht droog is, anders krijg je namelijk vlekken. Je herhaalt telkens de stappen die je de eerste keer ook hebt gedaan. Mijn volgende laag is de rode zijkanten van de ronde gele vorm. Wederom bepaal ik de positie door middel van tape en ik druk de eerste laag op een transparant vel wat ik monteer aan de tafel. Daarna gebruik ik blauw voor het grote vlak waar de ronde vorm op moet gaan rusten. Ook dit druk ik op de vijftien vellen en laat ik drogen. Daarna komt de onderste laag in dezelfde kleur geel als de ronde vorm.

Stap 11 - Extra lagen drukken

Daarna ga ik de houtskool structuur drukken over de gele ronde vorm heen. Hiervoor pak ik Speedball Orange inkt en meng ik deze 1 op 1 met Speedball Transparent Base om te ondervinden wat het gaat doen met mijn print. Hierna druk ik de print weer op het transparante vel. Wanneer mijn grote prints droog zijn, druk ik deze laag op een vel. Al snel merk ik dat ik het te donker vind. Ik besluit door te mengen. En dit moet ik redelijk snel besluiten en doen want anders heb ik de kans dat mijn zeef indroogt en dan wordt het schoonmaken. Ik doe er wat geel bij en wat wit. Dit doe ik twee keer om een mooie tint te krijgen waar ik tevreden mee ben.

Voor nu is de print zoals ik deze zou willen zien en heb ik een mooie oplage! Voor deze editie heb ik voor de grote vormen dus enkel ongemengde Speedball inkten gebruikt. De intensiteit van de kleuren is heel fijn en komt goed tot leven. Voor de extra laag met de houtskool structuur ben ik gaan doormengen met geel, hier heb ik oranje bijgevoegd en met wit weer wat lichter gemaakt.

Wat ik fijn vind aan de inkt van Speedball is dat ze goed van kleur zijn, vrij soepel zijn om mee te zeefdrukken, en ik geen indroging heb tijdens het drukken. De zeeframen zijn daarbij licht en makkelijk in gebruik. Ik ben veelal de aluminium ramen gewend en die zijn vaak toch wel een stuk zwaarder en lomper.

Het was een goed experiment om deze tekening te gebruiken voor een zeefdruk. Nu ga ik nog even doorspelen!

Happy Printing and embrace the experiment!


Ontwerp Zonder Titel 2

Over Michael

Michael is illustratief ontwerper en printmaker/graficus in Rotterdam. Naast werken in opdracht van diverse klanten, geeft hij ook workshops en cursussen in grafiek. Michaels werk is zowel speels als poëtisch, of het nu gaat om een logo, boekje, editorial illustratie of drukwerk. Je kunt hem vinden op design markten en evenementen, terwijl hij bezig is met live prints maken of bijvoorbeeld workshops geven!

Nieuwsgierig geworden? Volg hem vooral!


Ben jij naar aanleiding van deze BLOG-post ook aan de slag gegaan met Screen Printing? Deel deze dan op social media en tag ons account @Gerstaecker_NL!

○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ Facebook ○ Instagram ○ Youtube ○ LinkedIn ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○ ○

Wil je niets missen van al onze nieuwe artikelen? En op de hoogte blijven van alle ins & outs? Van alle kortingsacties, workshops & Q&A‘s? Ben je benieuwd hoe anderen werken? En geïnteresseerd in hands-on tips & tricks? In technische info & achtergrondartikelen?

Lees dan ons gratis MAGAZINE, schrijf je in op onze NIEUWSBRIEF, lees onze BLOG‘s en volg ons op social media!

© 2024 — tekst: Michael van Kekem & redactie Gerstaecker NL | © 2024 — beeld: Speedball, Michael van Kekem & redactie Gerstaecker NL